España tiene inventariadas más de 19.000 barreras transversales en los ríos de demarcaciones intercomunitarias, pero se estima que en realidad hay muchas más, decenas de miles de obstáculos -generalmente en desuso- que no figuran en inventarios ni registros oficiales. La mayor parte de ellas son saltos verticales de escasa altura, construidos para permitir la derivación o sobreelevación de aguas superficiales para distintos aprovechamientos humanos. La fragmentación y alteración de nuestros cauces por estas barreras artificiales y las presiones asociadas es una de las principales causas estructurales del deterioro de nuestros ríos.
En 2020, un estudio estimó en torno a 1,2 millones de barreras en los cauces de 36 países europeos, 15% de ellas estarían obsoletas (Belletti, B., Garcia de Leaniz, C., Jones, J. et al., Nature 588, 436–441 (2020). Este último estudio se llevó a cabo como parte del proyecto Horizon 2000 “Adaptive Management of Barriers in European Rivers” (proyecto AMBER), financiado con fondos de la UE.
Cuando estas barreras dejan de ser funcionales, su eliminación contribuye positivamente a la mejora estética de los paisajes fluviales y genera sustanciales beneficios para otras actividades económicas, como la recreativa. La demolición de barreras obsoletas - o la permeabilización cuando aún se encuentran en uso - es una de las actuaciones más comunes en los proyectos de restauración fluvial. Con ello se reconectan los caudales líquidos y sólidos y desfragmenta la continuidad fluvial. Uno de los principales objetivos de los proyectos de eliminación/permeabilización de barreras es hacer posible que los peces migratorios puedan volver a recolonizar aquellos ríos que una vez quedaron fragmentados.
La Unión Europea es muy sensible a este tema, tanto es así que en su Estrategia Europea para la Biodiversidad para 2030 se fijó la restauración de 25.000 km de ríos en Europa. Para evaluar la evolución del cumplimiento de este objetivo y el progreso y el impacto de la demolición de barreras, Dam Removal Europe (DRE)* publica informes de progreso anual.
Según el informe “Dam Removal Progress 2021”, durante el año 2021, al menos 239 barreras transversales al eje longitudinal de los ríos fueron eliminadas en 17 países europeos. De ellos, España destacó en primera posición con 108 casos (un 45% del total europeo). De esas barreras demolidas, el 87% se correspondió con azudes.
* Dam Removal Europe (DRE) es una coalición de 7 organizaciones: the World Wildlife Fund, The Rivers Trust, The Nature Conservancy, the European Rivers Network, Rewilding Europe, Wetlands International, y the World Fish Migration Foundation.
Nº de barreras demolidas por país en 2021 (En verde, los países que durante 2021 han demolido su primera barrera).
Mapa de los países europeos que durante 2021 demolieron barreras (El gradiente de color refleja el número de casos de demolición).
Información sobre o uso de rastros: este sitio web utiliza rastros propios e de terceiros para manter a sesión, personalizar a experiencia do usuario e obter datos estatísticos de navegación. Pode aceptar tódolos rastros ou se o desexa, pode configurar que tipo de rastros quere permitir. Para máis información sobre os rastros utilizados consulte a nosa ;política de rastros
Neste sitio web utilízanse dous tipos de rastros. En primeiro lugar, os denominados «rastros funcionais» que son necesarios para o correcto funcionamento do portal e que se encargan de almacenar datos de sesión para mellorar a experiencia do usuario. Doutra banda, os «rastros analíticos» que se encargan de recompilar información do uso do portal, sen información persoal, posibilitando un servicio óptimo e apropiado.
Os rastros son arquivos que se poden descargar no seu equipo a través das páxinas web. Son ferramentas que teñen un papel esencial para a prestación de numerosos servizos da sociedade da información. Entre outros, permiten a unha páxina web almacenar e recuperar información sobre os hábitos de navegación dun usuario ou do seu equipo e, dependendo da información obtida, pódense utilizar para recoñecer ó usuario e mellorar o servizo ofrecido.
Segundo quen sexa a entidade que xestione o dominio desde onde se envían os rastros e trate os datos que se obteñan, pódense distinguir dous tipos: rastros propios e rastros de terceiros.
Existe tamén unha segunda clasificación segundo o prazo de tempo que permanecen almacenados no navegador do cliente, podendo tratarse de rastros de sesión ou rastros persistentes.
Por último, existe outra clasificación con cinco tipos de rastros segundo a finalidade para a que se traten os datos obtidos: rastros técnicos, rastros de personalización, rastros de análise, rastros publicitarios e rastros de publicidade condutual.
Para máis información sobre esta cuestión pode consultar a Guía sobre o uso de rastros da Axencia Española de Protección de Datos
O portal web do Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico utiliza Adobe Analytics, unha ferramenta de análise de datos que axuda ós sitios web e ós propietarios das aplicacións a entender o modo no que os seus visitantes interactúan coas súas propiedades. Neste sentido, Adobe Analytics utiliza un conxunto reducido de rastros para recompilar datos e informar das estatísticas de uso dos sitios web, enviando esta información anonimizada e sen compartila con terceiros. Estes rastros, que se poden rexeitar ou aceptar, xa que non interfiren no funcionamento do portal, son de gran axuda porque achegan información que posibilita un servizo mellor e máis apropiado por parte deste portal. Para obter máis información sobre rastros de Adobe Analytics e privacidade, pode consultar as seguintes ligazóns:
Adicionalmente, as páxinas que ofrecen contidos relacionados coa rede social X, só crean rastros se o usuario ten a sesión iniciada no sitio web de X. Para obter máis información sobre a descrición destas, pode consultar a seguinte ligazón: privacidade na rede social X
Por último, o rastro de tipo técnico denominado «miteco-compliance», propio, de tipo técnico e de sesión, xestiona o consentimento do usuario ante o uso dos rastros na páxina web, co obxecto de recordar ós usuarios que aceptaron e ós que non, de modo que ós primeiros non se lle amose información na parte superior da páxina ó respecto. Este rastro é obrigatorio para o correcto funcionamento do portal.
O Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico permite a aceptación ou rexeitamento dos rastros non esenciais para o funcionamento do portal. Para iso, unha vez que o usuario acceda ó portal, amosarase unha mensaxe na parte central con información da política de rastros e as seguintes opcións:
· Firefox
· Chrome
· Safari